Java 8-də Lambda ifadələr. Sadə nümunələrlə.

Java 8-in ən maraqla gözlənilən xüsusiyyətlərindən biri Lambda ifadələr (Anonim funksiya/metod) oldu. Lambdalar bir sətirlə kiçik kod yazmaq imkanı yaratmaqla Javada funksional üslub proqramlaşdırmanı daha da sadələşdirir.

Lambda ifadələrin strukturu

• Lambda ifadələr adətən belə sintaksislə (argument) -> (body) yazılır
• Lambda ifadələrdə sıfır, bir və ya bir-neçə parametr ola bilər
• Parametr tipləri həm aşkar elan edilə bilər, həm də mövcud kontekstdən çıxarıla bilər. (int a) və ya sadəcə (a) kimi verilə bilər.
• Parametrlər mötərizə daxilində olur və vergüllə ayrılır. Məsələn, (a, b) və ya (String a, double b, int c)
• Boş (sıfır) parametr verərkən sadəcə boş mötərizə açılır. Məsələn, () -> 35
• Sadəcə bir parametr ötürülürsə və onun qaytaracağı tip məlumdursa mötərizə yazmaq vacib deyil. Məsələn, a -> return a+a
• Əgər lambda ifadənin daxilində birdən çox şərt/operator/statement olarsa o halda onlar fiqurlu mötərizəyə (kod bloku) alınmalıdır. (a) -> {statement1; statement2; ...;};

Lambda ifadələrə nümunələr

Normalda verilmiş qovluqdan bütün .jpg sonluqlu faylları (anonim class istifadə edərək) belə göstərə bilərik:

// Köhnə üsul
File dir = new File("/images");

String[] imglist = dir.list(new FilenameFilter()
{
    public boolean accept(File f, String s)
    {
        return s.endsWith(".jpg");
    }
});

Lambda ifadəylə bu daha da sadələşdirilə bilər

// Yeni üsul
File dir = new File("/images");
String[] imglist = dir.list((f, s) -> { return s.endsWith(".jpg"); });

Daha bir sadə nümunədə müxtəlif üsullarla massivin bütün elementlərini çap edirik.

// Verilmiş massiv
List<String> list = Arrays.asList("a", "b", "c", "d", "e", "f");

// Köhnə üsul:
for(String s: list)
{
    System.out.print(s); // abcdef
}

// Yeni üsul:
list.forEach(s -> System.out.print(s)); // abcdef

// Və ya tipi aşkar göstərməklə
list.forEach((String s) -> System.out.print(s)); // abcdef

// Və ya daha sadələşmiş formada cüt iki nöqtə operatorundan :: istifadə etmək olar
list.forEach(System.out::print); // abcdef

Funksional proqramlaşdırma və Lambdalar

Tutaq ki, hər hansı massiv verilib və bizə bu massivin elementlərini cəmləmək tapşırılıb.

List<Integer> list = Arrays.asList(5, 6, 7, 9, 11, 12, 14, 15, 16, 18, 20, 25, 30);

Normalda bunu belə həll edərik

public static int arraySum(List<Integer> elements)
{
    int total = 0;
    for (int n : elements)
    {
        total += n;
    }
    
    return total;
}

System.out.print(arraySum(list)); // 188

Sonra isə bu massivə aid başqa bir tapşırıq gəlir. Bu dəfə massivin sadəcə tək ədədlərini cəmləməyi tapşırırlar.

public static int arraySumOdds(List<Integer> elements)
{
    int total = 0;
    for (int n : elements)
    {
        total += (n & 1) != 0 ? n : 0;
    } 
    
	return total;
}

System.out.print(arraySumOdds(list)); // 72

Bu şəkildə tapşırıqlar artdıqca hər dəfə yeni metod yaza-yaza gedərik. Amma Lambda ifadənin və funksional interfeysin köməyi ilə bu işi çox sadələşdirmək olar.

Qeyd 1: Funksional interfeys mütləq şəkildə 1 abstrakt metoddan ibarət olmalıdır.

1) Massivdə yoxlama işlərini yerinə yetirəcək VerifyArray adlı bir interfeys və arqument yoxlamadan keçdikdə true əks halda false qaytaran abstrakt bir metod verify elan edirik.

interface VerifyArray<T>
{
    boolean verify(T t);
}

Qeyd 2: Əslində yazdığımız interfeysin analoqu default olaraq artıq Java 8-də java.util.function paketi ilə əlavə olunub. Predicate adlanır. Sadəcə nümunə aydın olsun deyə interfeysi tək metodla özümüz yaratdıq.

2) Sadəcə tək bir funksiya yazırıq. Funksiyada toplama əməliyyatından qabaq VerifyArray interfeysi ədədləri hansı tip yoxlamadan keçirəcəyimizi təyin edir.

public static int arraySumAll(List<Integer> list, VerifyArray<Integer> value)
{
    int total = 0;
    for(Integer n: list)
    {
        // Yoxlama
        if(value.verify(n)) 
        {
            total += n;
        }
    }

    return total;
}

3) İndi isə bayaq etdiyimiz və əlavə bir neçə əməliyyatı, yazdığımız funksiya və lambda ifadələrin köməyi ilə həll edək

// Bütün ədədləri topla
arraySumAll(list, (n)-> true) // 188

// Heç bir ədədi toplama
arraySumAll(list, (n)-> false) // 0

// Ancaq cüt ədədləri topla
arraySumAll(list, (n)-> (n & 1) == 0) // 116

// Ancaq tək ədədləri topla
arraySumAll(list, (n)-> (n & 1) != 0) // 72

// Ancaq 9-dan böyük ədədləri topla
arraySumAll(list, (n)-> n > 9) // 161

// Ancaq 3-ə bölünən və 6-dan böyük ədədləri topla
arraySumAll(list, (n)-> n > 6 && n % 3 == 0) // 84

// və s. və s...

Bunlar sadəcə tanışlıq üçün sadə nümunələr idi. Əslində Lambdalar daha geniş bir mövzudur və böyük imkanları var.

Tweet Share